Lokman Hekim

Bayramda yenen tatlılar, şekerler, pastalar, börekler ve tabi öğünlerde fazlaca tüketilen kurban etleri…

Kurban bayramının sağlığınızı olumsuz etkilemesine izin vermeyin.
Kurban etlerini ve tatlıları sağlıklı şekilde tüketmeyi öğrenmek kurban bayramının sağlığımızı olumsuz etkilememesi için şart.

Kurban etinin ne miktarda, nasıl, neyle birlikte tüketileceğini bilmek, sağlıklı hazırlama, pişirme ve saklama yöntemlerini uygulamak çok önemli.

Etin tüketim miktarına dikkat edilmeli.
Kırmızı etin tüketimi belli miktarlarla sınırlandırılmalıdır. Çünkü; ette bulunan yüksek miktardaki doymuş yağ, kandaki kolesterol seviyesini yükseltir ve koroner kalp rahatsızlıklarına davetiye çıkartır.

Peki ne kadar tüketilmeli?
Normal şartlarda, yetişkin bir birey için günlük et gereksinimi; 90-120 gram dır. Bu miktar; 3-4 köfte büyüklüğünde ete karşılık gelmektedir. Bu miktar aşılmamalıdır.

Kalp-damar, şeker hastalığı ve yüksek tansiyonu olanlar nasıl tüketmeli?
v Yağlı etlerin, doymuş yağ ve kolesterol içeriği diğerlerine nazaran daha fazladır. Bu yüzden; yağsız veya az yağlı etleri tercih etmeleri önemli.
v Tüketim miktarına çok dikkat etmeli, aşırı miktarlara kaçılmamalıdır.
v Eti sağlıklı şekilde pişirerek (haşlama, ızgara) tüketmeye önemle dikkat etmelidirler.

Etin pişirme yöntemi önemli!
Ete uygulanan pişirme yöntemi, etin lezzetini, görüntüsünü, kıvamını, kokusunu, biyoyararlılığını yani her açıdan etin kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu yüzden; etin nasıl piştiği çok önemlidir.

Nasıl pişirilmeli?
v Etin sağlık açısından en doğru pişirme yöntemi; haşlama veya ızgara şeklindedir.
v Dikkat edilecek önemli bir nokta; etin pişerken ateşle direkt temas etmemesi gerektiğidir. Etin ateşe yakın olması hem kanserojen öğelerin oluşumuna neden olur, hem de; B1, B12, folik asit gibi vitaminlerin kaybına yol açar.
v Etin hem içinin hem dışının iyi pişmiş olması da çok önemlidir. Etlerin çiğ veya az pişmiş olması, yeme kalitesini düşüreceği gibi; besin zehirlenmelerine de yol açabilir.
v Etleri pişirirken ayrıca yağ eklenmemelidir. Et, zaten içerisinde yüksek miktarda yağ içerir.

Mide ve bağırsak hastalığı olan bireyler kurban etini kesilmesinin hemen ardından tüketmemeli.

Yeni kesilmiş hayvanın etindeki sertlik(rigormortis), pişirme sırasında zorluk yaşatır. Bunun yanında; tüketim sonrasında da kişilerde sindirim zorluğuna yol açar. Etlerin buzdolabında birkaç gün bekletildikten ve uygun pişirme yöntemi uygulandıktan sonra tüketilmesi, sağlık açısından çok daha doğrudur. Özellikle de mide ve barsak sorunu olan bireyler buna dikkat etmelidirler.

Eti hangi besinlerle birlikte tüketilmeli?
v Sebze grubundan besinler mutlaka bulunmalı.
Bu bir salata olabilir, zeytinyağlı bir sebze yemeği olabilir. Örneğin; C vitamininden zengin yeşil yapraklı sebzeler, iyi bir tamamlayıcı olacaktır. Çünkü C vitamini, ette bulunan Demir’in vücut tarafından emilimini arttıracağından; etteki demirden daha çok yararlanmamızı sağlayacaktır. Ayrıca; gerekli posayı, diğer vitamin-mineralleri de almamızı sağlayacaktır.
v Ekmek ve tahıllar grubundan besin mutlaka bulunmalı.
En başta karbonhidrat olmak üzere; B1, B6, B2 vitaminleri, elzem amino asitler, doğal lifler ve yağ asitleri, magnezyum, çinko, potasyum gibi önemli minerallerin kaynağı olması bakımından ekmek, pilav, makarna, vb. besinlerden uygun miktarda bulunmalıdır.
v Süt ve ürünleri grubundan uygun besin bulunmalı.
Protein, kalsiyum, fosfor, B2 ve B12 vitamini olmak üzere birçok besin ögesinden zengin olan süt ve ürünlerinin menüde yer alması önem taşır. Yoğurt, cacık veya ayran iyi bir seçim olacaktır.

Besin değeri yüksek olan kırmızı et, her zamankinden daha fazla miktarlarda sofralarımızda.

Kurban bayramında eve giren etin miktarı oldukça fazla olduğundan; bir kısım eti buzdolabında, vb. saklamak gerekir.

Eti nasıl saklamalı?
Etler büyük parçalar olarak değil, birer yemeklik olacak şekilde küçük parçalara ayrılarak, poşet veya yağlı kâğıda sarılarak derin dondurucuda saklanmalıdır.

Et, tüketileceği zaman nasıl çözdürülmeli?
Etin çabuk çözünmesi amacıyla uygulanan kalorifer üzerinde çözdürme, oda sıcaklığında bekletme gibi yöntemler, sağlık açısından tehlikeli sonuçları da beraberinde getirebilmektedir.

Çözdürülmek istenen et, buzdolabının alt bölmesinde çözdürülmelidir.
Mikrodalgada çözdürme yöntemi de uygulanabilir. Mikrodalga fırınlar ile ilgili aklınızda soru işareti varsa; cevabını aşağıda bulabilirsiniz.

Tatlılarda tercih çok önemli.
Bayramlarda tüketilen tatlının miktarına önemle dikkat edilmelidir. 3 tane yerine 2 tane tüketmekle işe başlayabilirsiniz. Tatlı cinsi olarak ağır şerbetli tatlılar yerine sütlü tatlılar ve meyveli tatlılar tercih edilmelidir. Muhallebi, sütlaç, kazandibi, güllaç, puding, ayva tatlısı, kabak tatlısı, elma tatlısı gibi.

Sağlıkla kalın…
İpek Ağaca- Diyetisyen