Mutfaklarımızda hazırladığımız çeşitli yemeklerde soğanın geniş bir kullanım alanı vardır. Soğanın çeşitleri çoğunlukta yemeklerin vazgeçilmez, eşsiz bir lezzet kaynağıdır. Soğan yemeğe ayrı bir lezzet oluşturur ve içerisinde bulunan vitaminler açsısından sağlığa birçok faydası vardır. Mutfaklarımızda hazırlanan çorbada, salatalarda, piyaz da, soğan piyazı hazırlamada, yahni yapımında, kebap yapımında, mücver yapımında, dolma yapımında, köfte yapımında, soğan ekmeği hazırlanışında, börek yapımında ve daha birçok çeşitte soğan kullanımı yapılır. Birçok yemeğin hazırlanmasına katkı sağlayan soğanın, bir hayli çeşidi bulunmaktadır.
Soğan Çeşitleri:
Taze soğan: Yeşil soğan diye tabir ettiğimiz soğan, her çeşit salatalarda veya tek başına kullanılır
Arpacık soğan: Soğan yahnisi yapımında, kimi etli veya etsiz yemeklerde, zeytinyağlı yemekler içerisinde soğanın kullanılmış olduğu her yemek çeşitlerinde kullanılır.
Kırmızı Soğan: Kabuğu mor renkli olan soğan, sofralarda en fazla çiğ olarak yenilir. Salatalarda ve piyazlar için bolca kullanılır.
Yazlık Soğan: Beyaz kabuklu olan bu soğan çeşidi, bol sulu ve tatlıdır. Daha çok sofralık olarak kullanılan beyaz soğan, salatalarda ve bazı yemek türlerinde kullanımı sağlanır. Her türlü yemeklerde kullanılmaz. Örneğin: Dolma içlerinin hazırlanmasında zorunlu olmadığı sürece, sulu olduğundan dolayı kullanımı yapılmaz. Mevsimsel bir soğan türü olmaktadır, kışlık soğan değildir.
Kışlık Soğan: Yazlık tür olan bu soğan çok sulu olmayan, tüketimi sağlanan ve iç kabukları sert olan soğandır. Bütün yemek türlerinin yapılmasında kullanımı sağlanır. Pazar ve marketlerde en çok gördüğümüz soğan çeşididir. Ülkemizde de en fazla bu soğan yetiştirilmektedir ve tüketilir. Kış mevsiminde bu soğan tercih edilir.
Soğan çeşitleri yukarıda belirtildiği gibi olmaktadır. Birde bunların yanı sıra dikim için kullanımı sağlanan soğan çeşitleri bulunmaktadır. Bu soğanların tohum çeşitlerini de sıralayacak olursak eğer:
Banko soğan: Uzun gün soğan çeşidi olarak bilinmektedir. Bu soğan çeşidinin ekimi ocak ayı ile şubat, mart aylarında yapılmaktadır. Bu soğan türünün kabuk rengi bakır kahverengi olarak belirir, meyve eti beyaz renklidir. Ülkemize üretimi bir hayli fazla yapılan bir çeşit olup olgunlaşma süresi 120 ile 150 gün arasındadır. Bitki tohum hastalıklarına karşı toleransı oldukça yüksektir. Bu soğan çeşidi iyi bakım şartlarında dekara 10 ton kadar verim oluşturur.
Valanciana soğan: Bu soğan çeşidinin ortalama olgunlaşma süresi 2 ay ile 3 ay arasında olup ilkbahar ve sonbahar aylarında ekilmesi tavsiye edilmektedir. Bu soğan çeşidinin meyvesi yuvarlak ve açık kahverengi kabukludur. Kısa süre içerisinde olgunlaşma süresi vardır ve piyasada çok tutulan bir soğan çeşididir. Bu soğanın güçlü olan bir kök yapısı bulunmaktadır. Bundan dolayı da kurak olan yerlerde sürekli olarak yetiştirilen bir soğan çeşidi olmaktadır.
Keş soğan: Bu soğan çeşidi uzun gün yani yazlık yetiştiriciliğe uygun bir soğan türüdür. Soğanın meyveler iri ve etli olup içinin rengi beyazdır. Soğanın kabuk rengi kahverengidir, kuru ve yeşil soğan yetiştirilmesine uygun olmaktadır.
Fito delfos soğan: Bu soğan uzun gün yetiştiriciliğine uygun olup meyveleri büyüktür. Meyve eti beyaz renkte olup tadı acı değil. Bu özelliğinden dolayı sofralarda aranan bir çeşittir. Hastalıklara ve depolamaya dayanıklı bir soğan çeşididir.
Swale F1 soğan: Bu soğan hibrit uzun gün soğanı olarak bilinir, soğan yetiştiriciliğine uygun bir çeşit olmaktadır. Soğanlar yetiştiği zaman oldukça etli çok ve beyaz renkli olup tadı acı olmaktadır. Soğanlar yuvarlak ve güçlü, kahverengi kabuk yapısına sahip olmaktadır. Kuru ve taze soğan yetiştiriciliğine uygun olarak beliren bu çeşit, ekim için ülkemiz koşullarına uygun olmakta olup, yoğun olarak üretilen bir soğan çeşididir.
Tan 88 soğan: Uzun gün koşullarına uygun olan bir soğan çeşididir. Beyaz et rengine sahip olup bu soğan depolamaya uygun olmaktadır. Yüksek verimli bir soğan türüdür.
Bereket soğan: Bu soğan uzun gün soğan çeşididir. Yüksek verime sahip olan bu çeşit Türkiye topraklarında çok iyi adapte olmuştur. Yuvarlak bir görünüme sahip olan bereket soğan çeşidi renk olarak bakır kahverengidir. Bu soğanın tadı acıdır. Soğanın iç rengi krem beyaz renktedir.
Songur soğan: Songur soğan kısa gün bir soğan çeşidi olmaktadır. Yuvarlağa yakın bir görünüme sahip olan bu soğan türü açık kahverengi renge sahiptir. Depo ömrü de 2 ay ile 4 ay arasında değişir.