Lokman Hekim

Beslenme uzmanları, ruh halinize göre hangi halde ne yenilmesi gerektiğini açıkladı. Kimi yiyecekler psikolojimizi bozuyor, kimisi ise sinirlerimizi yatıştırıyor.

Diyet uzmanları, insanların ruh durumu ve beslenmesi arasında büyük ilişki olduğunu belirterek, bazı besinlerin insan ruhunda kötü etki yaratabileceğini, kimisinin de tedavi edeceğini savunuyor.

Bezginlik:

Bu duruma karşı sebze grubu yiyecekler tercih edilmeli. Yediğiniz sebzelerin çiğ olmasına dikkat edin. Yavaş yemeye özen gösterin.

Yorgunluk:

Bezelye ve havuç, yorgunluğa karşı birebir... Taze sıkılmış meyve suları ve evde yapılan meyveli yoğurtlar da yararlı.

Çekingenlik:

Kuru baklagiller ve fosfor açısından zengin besinler önerilir. Bulgur, mercimek ve balık türü yiyecekler de yenmeli.

Lezzetli ve besleyici değeri olan yumurtanın, besin değeri açısından anne sütünden sonra geldiğini belirten uzmanlar, yumurtada A, D, E ve B grubu vitaminlerle diğer vitaminlerin önemli oranda bulunduğuna dikkat çekti. Uzmanlar, yumurta sarısındaki A vitamininin gözün iyi görmesi, kemik gelişimi ve sağlıklı dişler için gerekli olduğunu, vücut hücrelerinin gelişmesine yardım ettiği, solunum ve sindirim sisteminin sağlıklı olmasını ve enfeksiyonlara karşı korunma sağladığına dikkat çektiler.

Yumurtada insanların ihtiyacı olan 13 adet vitamin ve mineralin bulunduğuna dikkat çeken uzmanlar, bu besinin çok tüketilmesi durumunda özellikle çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı kemik bozukluğunun oluşmayacağını dile getirdi. Uzmanlar, B grubu vitaminlerin bazı besin ögelerinin vücutta enerjiye çevrilmesi için gerekli olduğunu, yumurtanın ise özellikle B2 vitamini açısından zengin olduğunu vurguladı.

İnsan sağlığı için gerekli olan vitamin ve mineralleri içinde barındıran yumurta hakkındaki bazı bilgiler ise şöyle:

- Yumurta kabuğunun yüzeyinde 17 bin adet küçük delik bulunur.

- Buzdolabında bir hafta bekletilmiş yumurta, oda ısısında bir gün bekletilmiş yumurtadan daha tazedir.

Meyvelerin içinde doğal olarak bulunan ve meyve şekeri olarak bilinen fruktoz, son 30 yılda gıda sanayiinin en çok kullandığı tatlandırıcı haline geldi. Doğal yiyeceklerle alımı yararlı olan bu şeker türünün gıda sanayiindeki kullanımı arttıkça, doğal olmayan yollardan fazla tüketiminin zararları tıp dünyasının dikkatini çekmiştir.

Mısırdan elde edilen fruktozdan zengin mısır şurubu (high fructose corn syrup), başta alkolsüz içecekler (meyve suları, asitli içecekler, sodalar vb.) olmak üzere bütün hazır gıdalarda (kek, bisküvi, çikolata, şekerleme, tüm jöle ve benzeri ürünler, hazır ekmekler vb.) yaygın olarak kullanılmaktadır. Ucuz olmasının yanında, karaciğerde diğer şekerlerden farklı işlenmesi gıda üreticilerine ek bazı yararlar getirmektedir. Tüm bu yararlar tüketiciye ise zarar olarak yansımaktadır.

Fruktoz, diğer şekerler gibi doyma hissi oluşturmaz ve fruktozdan zengin tatlı yiyecekler daha çok tüketilebilir. Yemeklerden sonra ortaya çıkan ve doyma hissi sağlayan en önemli iki unsur, kan glukoz ve kan insulin düzeylerinin yükselmesidir. Vücut hücrelerinin temel enerji kaynağı olan kan şekeri (glikoz) düzeylerinin yemeklerden sonra yükselmesi, ardından kan insülin düzeylerinin yükselmesine neden olur ve kan şekeri hücrelerin içine girer. Bu mekanizma insanda doyma hissine neden olur ve daha fazla yemek yenmesini engeller.

Aniden bir fikre ihtiyacınız varsa diyetisyenler kimyon çayı içmenizi öneriyor. Odaklanmak için ceviz, yaratıcılık için zencefil, problem çözmek içinse üzüm suyu tavsiye ediliyor.

Her gün düzenli olarak kahvaltı yapan kişilerin diğerlerine oranla daha başarılı ve verimli oldukları biliniyor.

Yoğun bir güne başlarken; peynir, süt, yumurta gibi protein içeren besinlerden oluşan bir kahvaltı, şekerli çay ve simitten oluşan bir kahvaltıya kıyasla daha iyi sonuç almayı sağlıyor. "Odaklanma" için ceviz, fındık, fıstık gibi sinirleri kuvvetlendiren yiyeceklerin yenmesi öneriliyor.

Uzmanlar yaratıcılığın geliştirilmesi için zencefil yenmesini öneriyor. Kimyonun da içerdiği uçucu yağların bütün sinir sistemini uyardığını söyleyen diyetisyenler "Aniden bir fikre, bir buluşa ihtiyacı olan kimyon çayı içmelidir. Çay, bir fincana iki tatlı kaşığı dolusu kimyon eklenerek yapılabilir" önerisinde bulunuyor.

Çilek: İçeriğindeki fisetin maddesi hafıza kaybının etkilerini azaltıp, bunamayı geciktiriyor.

Tahıl: Önemli bir B vitamini kaynağı olan tahıllar, kan şekerini dengeliyor.

Kalbi koruyor

BADEM: Her gün, bir çay fincanın yarısını dolduracak miktarda, yani 30 gram badem yemeyi ihmal etmeyin. Omega-3 asitli yağları açısından oldukça zengin bir besin olan badem, kandaki kötü kolesterol (LDL) oranını yüzde 4.4 oranında düşürüyor. Badem böylece damar tıkanıklıklarını önleyerek, dolaşım sisteminin düzenli olarak çalışmasını sağlıyor; kalbi koruyor.

Diyabeti önlüyor

KAHVE: Günde iki fincan kahve, özellikle orta yaşlardan sonra görülen Parkinson ve Tip-2 diyabete karşı vücudu koruyor. Kahvede bulunan kafein maddesi, diyabete yakalanma riskini yüzde 35 azaltıyor. Ayrıca ağrı kesici özelliği de bulunuyor. Ancak kahveyi mutlaka kalsiyum deposu olan sütle için. Böylece kafeinin kemikleri zayıflatmasını engellemiş olursunuz.

Sinirleri rahatlatıyor

TARÇIN: Her yemekten sonra içinde bir miktar tarçın bulunan bir tatlı yemeyi unutmayın. Tatlı yemek istemiyorsanız, küçük bir çay kaşığı dolusu tarçını doğrudan suya ekleyerek içebilirsiniz. Tarçın kan şekerini düzenliyor, ayrıca sinir sistemini rahatlatıyor. Öte yandan köri baharatının içinde bulunan Tumerik adlı maddenin eklem iltihabını ve romatizmayı önlediğini unutmayın.

Gelişme çağında mutlaka alınması gereken süt, yumurta, et ve tavuk gibi besinler ve yararları üzerinde durulmalı ve bu tür gerekli besinlerin alınmaması halinde vücudun uğrayacağı hasarlara da dikkat çekilmelidir.

Bir ilköğretim öğrencisinin her gün tüketmesi gereken besinler ve miktarları:

Kemikleri, dişleri ve kaslarının gelişimi, yaşına ve ağırlığına göre ideal boy uzunluğuna sahip olabilmesi için 2-3 su bardağı süt veya yoğurt, bir kibrit kutusu büyüklüğünde peynir,

Beyin gelişimi, hastalıklara karşı dirençli olması ve kansızlıktan korunması için 2-3 köfte büyüklüğünde et (tavuk, balık veya hindi), haftada 3-4 kez 1 adet yumurta, haftada 3-4 kez 1 porsiyon kurubaklagil,

Hastalıklara karşı daha güçlü olması, gözlerinin, dişlerinin, cildinin sağlığı ve kabız olmamaları için 5 porsiyon taze sebze veya meyve,

Enerji sağlaması, sinir sisteminin güçlenmesi için 4-6 orta dilimekmek, 1 porsiyon pilav, makarna veya 1 orta dilim börek, 1 kase çorba.

Beslenme sağlığımızı korumak, geliştirmek ve yaşam kalitemizi yükseltmek için vücudumuzun gereksinimi olan besinleri yeterli miktarda ve uygun zamanlarda almak için yapmamız gereken bilinçli bir eylemdir. Sağlığımızın korunmasında ve hastalıkların önlenmesinde yeterli ve dengeli beslenme çok önemlidir.

Besin gıdaların içinde bulunan, bireyin yaşamını sürdürmek, büyümek, iş yapmak gibi tüm faaliyetlerini gerçekleştirmek için dışarıdan almak zorunda olduğu yapı taşlarına ve enerji kaynaklarına verdiğimiz isimdir.

Başlıca besinler şunlardır:


1. Proteinler: Et, balık, tavuk, yumurta, süt, yoğurt, peynir, mercimek, fasulye


2. Karbonhidratlar: Ekmek, makarna, pirinç, şeker, meyve ve sebzeler


3. Yağlar: Zeytinyağı, mısırözü yağı, ayçiçeği yağı, tereyağı, margarin


4. Vitaminler: A, B, C, D, folik asit, E vitaminleri gibi


5. Mineraller: Kalsiyum, fosfor, demir


6. Su

Yiyeceklerinizi haftalık olarak planlayın. Böylece alışveriş yaparken, abur cubur satın almaktan kurtulabilirsiniz. Asla süpermarkete aç gitmeyin. Eğer insanlar tok karnına alışverişe giderlerse, besin değeri daha yüksek yiyecekler alıyorlar. Abur cuburdan da uzak duruyorlar.



Hayatınızda akılcı bir beslenme rejimi her zaman olmalı. Kilo vermeyi ertelemeyin. Eğer hızla kilo veremediyseniz, hayal kırıklığına uğramayın. Keza çok çabuk kilo kaybederseniz, yeme alışkanlıklarınızı değiştirmeniz imkansız. Herhangi bir tatlıyı yemeden veya bisküvi paketini açmadan önce kendinize sorun, "Ben gerçekten aç mıyım" eğer cevabınız olumluysa, on dakika bekleyin ve bu soruyu tekrar sorun.

Daha hareketli olabilmek için hayatınızda, beslenme rejiminizde değişiklik yapmaktan kaçınmayın.

Dengeli Bir Beslenme (sağlıklı beslenme) Planı Hazırlamak

Dengeli beslenme planı, size neyi hangi saatte yemeniz gerektiğini söyleyen kesin bir plan değildir. Bu plan, sizin kan şekerinizi kontrol etmenize ve uygun kiloya ulaşıp onu korumanıza yardımcı olan, geniş fakat iyi organize edilmiş bir stratejidir.

İyi bir beslenme planı, aynı zamanda sizin üç temel besin kaynağı (protein, yağ, karbonhidrat), vitaminler ve mineraller arasında sağlıklı bir denge kurmanızı sağlar.

Dengeli Beslenmede Besin Piramidini Kullanın

Besin piramidi, sağlıklı ve dengeli beslenmeniz için size yardımcı olan bir rehberdir. Beslenirken sağlıklı seçimler yapabilmeniz için size yardımcı olur. Beslenme piramidinin altı bölümünün her biri, günlük besin ihtiyacınızın bir bölümünü gösterir.

Her besin çeşidinden de almak önemlidir. Alacağınız besinlerin büyük bölümünü alttaki geniş bölümünden daha küçük bölümünü de üstteki küçük bölümden seçmeye çalışmalısınız.

Dengeli Beslenme için Diyetisyeninizden Tavsiye Alın

Doktorunuz veya diyetisyeniniz, sevdiğiniz yemekleri kullanarak dengeli bir beslenme planı hazırlamanızda yardımcı olabilir. Bu beslenme planı sizin hayat tarzınıza göre oluşturulacaktır. Diyetisyeniniz, gıda ürünlerinin etiketlerinde yazan bilgileri anlamanıza yardımcı olabilir. Bu etiketleri okumayı alışkanlık haline getirmeniz faydalı olacaktır. Diyetisyeniniz, sağlıklı yemek tarifleri ve besin planlamanızda kullanabileceğiniz diğer materyalleri bulmanıza yardımcı olabilir.

Uzmanı Hülya Çağatay, bayramda sütlü tatlılar tüketilmesini öneriyor. Hamur işinde ısrarcı olanları ise, özellikle baklava gibi şerbetli tatlıları küçük porsiyonlar halinde yemeleri konusunda uyarıyor. Bayramda en çok tüketilen tatlılar ve kalorileri ise şöyle sıralanıyor:

* Baklava: 350 kal.
* Künefe: 430 kal.
* Revani: 220 kal.
* Sütlaç: 180 kal.
* Kazandibi: 130 kal.
* Güllaç: 230 kal.
* Meyve: 100 kal.

BAYRAM MÖNÜSÜ

* 1 su bardağı taze sıkılmış portakal suyu.
* Tatlı kırmızıbiber+ 1 salatalık + 1 domates.
* 2 yemek kaşığı lor peyniri.
* 2 ince dilim kepekli ekmek.

Bol bol tatlı ve çikolata ikramının yapıldığı Şeker Bayramı, kilo almaya en elverişli dönemlerden biri. Medical Park Bahçelievler Hastanesi'nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Emel Unutmaz, bayramı kilo almadan geçirmek isteyenlere tüyolar verdi. Özellikle bayramın ilk günü nasıl beslenildiğine çok dikkat edilmesi gerektiğini belirten Unutmaz, şu önerilerde bulundu:

Kahvaltıyı atlamayın

Bayramlarda psikolojik olarak yeme eğilimi artar. Ramazan'dan çıkmanın verdiği yeme isteğiyle, ikramlara 'hayır' demek güçleşir. Oysa, özellikle bayramın ilk gününde azar azar ve sık sık beslenmek gerekir. Kahvaltı kesinlikle atlanmamalıdır çünkü atlandığı zaman tüm günün dengesi bozulur. Bayramda her gittiğiniz yerde size sunulan birbirinden güzel tatlılara, aç karınla 'hayır' diyemezsiniz. Bu yüzden kalkar kalkmaz karbonhidrat, protein ve yağı dengeli biçimde içeren bir kahvaltı yapın. Bu; geniş bir bayram kahvaltısı olabileceği gibi, bir tost veya yulaf ezmesi ve sütten oluşan pratik bir kahvaltı da olabilir. Örnek verecek olursak; iki dilim kepekli ekmek ile yapılmış beyaz peynirli yağsız, domatesli bir tost, yanında şekersiz çay veya bunların yerine 1 bardak süt içine konulmuş 5 kaşık yulaf ezmesi, 3 kuru kayısı, 2 ceviz ve 1 çay kaşığı tarçından oluşturulmuş bir kahvaltı tercih edilebilir. Ya da kahvaltıda; tam buğday ekmeği, az yağlı beyaz peynir, zeytin, bol domates, salatalık, maydanoz, 6 adet zeytin ve şekersiz çay tüketilebilir. Gün içinde birçok ikramla karşılaşacağınızı düşünerek, kahvaltı sofrasında şekerli gıdalardan ve fazla ekmek yemekten kaçınabilirsiniz.

Yumurtanın tokluk hissi verdiğini biliyor muydunuz?

Kolesterolü arttırdığı için yumurtadan uzak durmuş olabilirsiniz. Oysa bakın ne gibi bir fayda sağlıyor!

Yaklaşık 120 aşırı kilolu erkek ve kadın hasta arasında yapılan bir araştırmanın sonuçları, yumurtanın yeni bir faydasını ortaya çıkardı.

İki ayrı gruba ayrılan hastalardan birinci grup kahvaltıda 2 yumurta tüketirken, ikinci grup aynı kalori ve yağ oranlarında baget ekmek tüketti.

Yaklaşık 8 hafta süren araştırmada, katılımcıların haftada en az 5 sabah düzenli olarak kahvaltı etmeleri sağlandı. Bu kahvaltı menüleri 1000 kalorinin altında tutuldu ve yağ açısından düşük seviyeli yiyecekler tüketildi.

Karpuzda bulunan laykopen maddesinin kansere karşı koruyucu etkisi bulunuyor. Vücutta biriken sodyumun atılmasını sağlayan karpuz, kan basıncını da dengeliyor. Karpuz, vücuttaki atık maddelerin dışarı atılmasına yardımcı oluyor...

Erciyes Üniversitesi Atatürk Sağlık Yüksek Okulu Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Betül Çiçek, karpuzda, kansere karşı koruduğu bilinen laykopen maddesinin bol miktarda bulunduğunu, kan basıncının dengelenmesinde ve vücuttaki bazı atık maddelerin idrarla dışarı atılmasında sayısız yararı olduğunu ifade etti.

Yaz aylarında her bölgede bulunması ve fiyatının diğer meyvelere göre ucuz olması nedeniyle karpuza talebin fazla olduğunu kaydeden Çiçek, şunları söyledi:

Beslenme ve yaşam tarzının değişmesi, farklı sıkıntı ve hastalıkları da beraberinde getiriyor. Mide asidinin, anormal bir şekilde yukarı doğru çıkarak yemek borusuna ve boğaza gelmesi durumunda oluşan reflüyü uzmanlar modern toplum hastalığı olarak niteliyor.

Reflünün beslenme düzeninin değişimiyle bağlantılı olduğunu ifade eden Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Dursun Buğra, "Günümüzde daha çok fast food, hızlı yemek yeme alışkanlığı, kötü yağlarla yapılan gıdaların tüketimi, aşırı çay, kahve içilmesi, kola, soda, bira gibi gazlı içeceklerin tüketilmesi, sigara alışkanlığının artması reflüye zemin hazırlar. Tüm bunlar mideden yukarıya doğru asit kaçışını kolaylaştırıcı etkenlerdir" dedi.

Uzmanlar vücudunuzdaki her organın aslında hastalanmadan önce size işaretler verdiğini söylüyor. Önemli olan ise bu işaretlerin ne anlama geldiğini bilmek.

Gözler
Katarakt gözlerde en sık görülen hastalıklardan biridir ve yaş ilerledikçe körlüğe yol açabilir.

Yapmanız gerekenler

Sebze ve meyve
Renkli sebze ve meyvelerden yemenizde yarar vardır;çünkü bu besinler, gözlerde oluşan hasarı gideren lütein ve zeaxanthin isimli iki antioksidan maddeye sahiptir. Özellikle de katarakt ve göz bozukluğuna karşı koruyucu olan bu maddeler mısır ve portakalda bulunur.Düzenli olarak göz kontrolüne gitmeli ve gözünüze toz kaçmasını önlemelisiniz.