Lokman Hekim

Çölyak hastalığını son yıllarda çok sık duymaya başladık. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda doğal olarak bulunan, gıda sanayinde kıvam verici olarak kullanılan “gluten” maddesi bazı kişilerde çölyak hastalığına neden oluyor. İlacı yok; tek tedavi yöntemi ömür boyu glutensiz bir diyet uygulamak. Hastalık, küçük çocuklarda kilo almama, boy uzamasında yavaşlama gibi belirtiler gösterirken, yetişkinlerde de yaşam kalitesini düşürüyor. Tıbbi çalışmalar, çölyak hastalığının her 100 kişiden birinde göründüğünü ortaya koyuyor. 70 milyonluk Türkiye’de, hastalığından habersiz 700 bin civarında çölyaklı olduğu tahmin ediliyor. Hastalığa erken tanı koyarak ve glutensiz diyetlerle beslenerek normal bir yaşam sürmek mümkün. Aksi takdirde çölyak hastalığı, lenfoma, mide-bağırsak ve meme kanserleri başta olmak üzere böbrek ve kalp hastalıklarına neden olabiliyor.

Kimlerde görülüyor?

Çölyak hastalığı, kişide herhangi bir zamanda birden belirti verebiliyor. Ancak genellikle çocuklukta ortaya çıkan çölyak, 9 ay -3 yaş aralığında beliriyor. Yetişkinlerde ise bazen ameliyat, hamilelik, viral eneksiyon ya da şiddetli duygusal stresten sonra tetiklenebiliyor.

Erken teşhis önemli

Teşhisi en zor olan hastalıklardan biri çölyak. Hastalığın belirtileri diğer hastalıkların belirtileriyle aynı olabiliyor. Kesin tanı için özel kan tahlilleri ve deneyimli bir gastroenterolog tarafından ince bağırsak biyopsisi yapılmalı. Genetik bir hastalık olduğu için ailesinde çölyak vakası olanlar, şikayeti olmasa da gerekli kontrolleri yaptırmalı.
Finlandiya’da geliştirilen ve bir süredir tüm Avrupa’da uygulanan Avrupa Birliği onaylı çölyak tespit testi de hastalığın teşhisi ile ilgili önemli bir gelişme. Test bir damla kanla beş dakika içerisinde sonuç veriyor. Eczanelerde satılan test, aynı zamanda çölyak hastalarının glutensiz diyetlerinin takibi amacıylada kullanılıyor.

Çölyak hastalığının belirtileri

* Şişkinlik, gaz, karın ağrısı,
* Tekrarlanan ishal,
* Kabızlık,
* Çocuklarda büyüme geriliği,
* Vitamin, demir eksikliği,
*Ciltte kaşıntı döküntü.

Tek tedavi yöntemi glutensiz diyet

Tanı konulduktan sonraki aşamada uyulması gereken tek tedavi yöntemi ömür boyu glutensiz diyet uygulamak. Diyet uygulanmaya başlandıktan kısa bir süre sora villuslar hiç zarar görmemiş gibi çalışmaya devam ediyor ve şikayetler ortadan kalkıyor. Bu nedenle glutenli gıdaları kesinlikle tüketmemek gerekiyor.