Lokman Hekim

Meyve

Küflenmiş ekmekler ve çürümüş meyveler kansorejen madde içerdiğinden kesinlikle tüketilmemesi gerektiği belirtildi.

Trakya Üniversitesi (TÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Başkanı ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Asan, uzun süreli olarak tüketilen küflü yiyeceklerin kişilerde karaciğerde sağlık sorunlarına yol açtığını belirtti.

Küflenmiş yiyecekleri tüketmenin sağlık açısından son derece zararlı olduğunu ifade eden Asan, şunları kaydetti:

“Küflenmiş ekmekler ve çürümüş meyveler kanserojen madde içerdiğinden kesinlikle tüketilmemelidir. Küflenmiş bir ekmeği tüketmek doğru değildir. Çünkü küflerin birçoğu mikotoksin (küf zehiri) denilen zehirler üretirler. Bu zehirlerin yapıları pişmeyle asla bozulmaz. Bu zehirler 360 derece sıcaklığa bile dayanma özelliğine sahip. Bu zehirler bir defa yemekle insana bir şey olmaz ama uzun süreli ve yüksek miktarda tüketildiği zaman karaciğerde sağlık sorunlarının oluşmasına neden olur. Zehirler doğal ortamlarında ürediği zaman bunların tüketilmesi doğru değildir. Pazardan alınan ve daha sonra evde küflenmeye başlayan meyve ve sebzelerin de aynı şekilde tüketilmesi doğru değildir. Bazen bu meyve ve sebzelerin küflü kısımları kesilip diğer tarafları tüketiliyor. Bu da son derece yanlış bir davranıştır.”

Uzmanlar kivinin A ve C vitamini deposu olduğunu ve özellikle kış hastalıklarından koruduğunu açıkladı.

Uzmanlar, A ve C vitaminleri ile, kalsiyum, demir ve magnezyum açısından çok zengin olan kivinin, kanser, nezle, grip, soğuk algınlığı, kolesterol, tansiyon gibi hastalıklara iyi geldiğini bildirdi. Uzmanlar, besleyici değeri yüksek bir besin olan kivinin bir tanesinin günlük A ve C vitamini ihtiyacını karşıladığını söyledi. Lif açısından zengin bir besin olan kivinin bağırsakları çalıştırarak sindirimi kolaylaştırdığını ve kabızlığı önlediğini bildiren uzmanlar, "Kivi vücut direncini ve bağışıklık sistemini güçlendirir.

NEZLEYE İYİ GELİYOR

Nezle, grip ve soğuk algınlığına iyi gelir. Nefes açıcı etkisi vardır ve astımlıları rahatlatır. Başta göğüs kanseri olmak üzere kanser oluşumuna ve kanserin ilerlemesine karşı koruyucudur. Kan basıncını dengeleyerek, tansiyonu ve kandaki kolesterol oranını düşürür. Karaciğeri çalıştırır, kanı temizler, kansızlığa, mide rahatsızlıklarına iyi gelir. Yaşlanmanın ciltteki belirtilerini azaltarak, yıpranmış ve kuru ciltleri nemlendirir" dediler.

Meyvelerin içinde doğal olarak bulunan ve meyve şekeri olarak bilinen fruktoz, son 30 yılda gıda sanayiinin en çok kullandığı tatlandırıcı haline geldi. Doğal yiyeceklerle alımı yararlı olan bu şeker türünün gıda sanayiindeki kullanımı arttıkça, doğal olmayan yollardan fazla tüketiminin zararları tıp dünyasının dikkatini çekmiştir.

Mısırdan elde edilen fruktozdan zengin mısır şurubu (high fructose corn syrup), başta alkolsüz içecekler (meyve suları, asitli içecekler, sodalar vb.) olmak üzere bütün hazır gıdalarda (kek, bisküvi, çikolata, şekerleme, tüm jöle ve benzeri ürünler, hazır ekmekler vb.) yaygın olarak kullanılmaktadır. Ucuz olmasının yanında, karaciğerde diğer şekerlerden farklı işlenmesi gıda üreticilerine ek bazı yararlar getirmektedir. Tüm bu yararlar tüketiciye ise zarar olarak yansımaktadır.

Fruktoz, diğer şekerler gibi doyma hissi oluşturmaz ve fruktozdan zengin tatlı yiyecekler daha çok tüketilebilir. Yemeklerden sonra ortaya çıkan ve doyma hissi sağlayan en önemli iki unsur, kan glukoz ve kan insulin düzeylerinin yükselmesidir. Vücut hücrelerinin temel enerji kaynağı olan kan şekeri (glikoz) düzeylerinin yemeklerden sonra yükselmesi, ardından kan insülin düzeylerinin yükselmesine neden olur ve kan şekeri hücrelerin içine girer. Bu mekanizma insanda doyma hissine neden olur ve daha fazla yemek yenmesini engeller.

Diyetisyen İpek Ağaca, Şeker Bayramı'nda ziyaretçilerinize sağlıklı ikramlar sunmanızı tavsiye etti: Onlara tatlı yerine meyve, kola yerine limonata ikram ederek; misafirlerinizin sağlıklarını koruyun!..



Memorial Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü'nden Diyetisyen İpek Ağaca, Şeker Bayramı'nda sağlıklı beslenmenin yollarını anlattı. Şeker Bayramı'nda ikram edilen baklava gibi şerbetli tatlıların, şekerlerin, pastaların, çikolataların, hamur işlerinin, şekerli ve asitli içeceklerin hem kilo alımına yol açtığını, hem de kan şekerinde dalgalanmalar yarattığını belirten Ağaca ekledi:

Karpuzda bulunan laykopen maddesinin kansere karşı koruyucu etkisi bulunuyor. Vücutta biriken sodyumun atılmasını sağlayan karpuz, kan basıncını da dengeliyor. Karpuz, vücuttaki atık maddelerin dışarı atılmasına yardımcı oluyor...

Erciyes Üniversitesi Atatürk Sağlık Yüksek Okulu Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Betül Çiçek, karpuzda, kansere karşı koruduğu bilinen laykopen maddesinin bol miktarda bulunduğunu, kan basıncının dengelenmesinde ve vücuttaki bazı atık maddelerin idrarla dışarı atılmasında sayısız yararı olduğunu ifade etti.

Yaz aylarında her bölgede bulunması ve fiyatının diğer meyvelere göre ucuz olması nedeniyle karpuza talebin fazla olduğunu kaydeden Çiçek, şunları söyledi:

Doğru beslenme, en taze ve doğru besinlerin seçilip yeterince tüketilmesi ile sağlanabiliyor. Tek başına hiçbir sebze ve meyve, beslenme çeşitliliği sağlayamayacağı gibi dengeli beslenmeyi de ifade etmiyor. Sebze ve meyvelerin özellikle renk gruplarına göre bilinçli olarak tüketilmesi sebze ve meyvelerin etkilerini daha da güçlendirdiği belirlenmiş.

Meyve ve sebzelerin renklerinin sadece dekoratif bakımdan önem taşıdığını düşünmek yanlış. Meyve ve sebzelerin renklerinin çok önemli işlevleri de var.

Günde 5-6 öğün sebze-meyve yiyebiliyorsak, stressiz bir ortamda yaşayabiliyorsak ve çevre kirliliğine maruz kalmıyorsak multivitamin almamıza gerek yok. Ancak yediğimiz sebze ve meyvelerin hormon veya ilaç içermeyen organik ürünler olduğundan emin olmalıyız. Eğer hamile ve yoğun iş temposu içineyseniz, diyet veya düzenli olarak spor yapıyor ve sigara, alkol kullanıyorsanız multivitamin kullanımı şart!

Takviye ihtiyacımızı nasıl anlarız?

Her öğünden önce çiğ bir şeyler yiyin

Besinleri doğal halleriyle tüketmek, besin değerlerinden daha fazla faydalanmanızı sağlar. Bu yüzden aşırıya kaçmadan, her öğüne çiğ bir şey yiyerek başlayın Örneğin, kahvaltıda bir kivi, öğle ve akşam yemeklerinden önce limon ve zeytin yağı ekleyerek bir parça kereviz ya da salatalık yiyebilirsiniz.

Cilt bakım gurusu Dr Howard Murad taze sebze ve meyvenin cildi sudan daha fazla nemlendirerek genç görünmesini sağladığını savunuyor. Buna ek olarak her gün taze meyve suyu içmeye çalışın. Sağlığınız için bir meyve suyu sıkacağı edinmeli ve onu her sabah kullanmalısınız.

Uludağ Üniversitesi (UÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Vedat Şeniz, taze sebze ve meyvelerde bulunan antioksidanların sağlık açısından büyük önem taşıdığını söyledi.

Vücut oksijen kullanırken ortaya çıkan atık maddelerin “serbest radikaller” olarak adlandırıldığını ifade eden Prof. Dr. Vedat Şeniz, “serbest radikaller yüksek düzeyde tahrip edici etkiye sahiptirler. Çünkü temas ettikleri moleküllerin yapısını bozarlar. Başka bir ifadeyle bunlar dokuları paslandırırlar” dedi.

1950'lerde dört temel gıda grubu kavramı geliştirildi. Amaç insanlara dengeli, sağlıklı bir diyetin temelini oluşturmak için uygun türleri ve miktarları seçmelerine yardımcı olmaktı. Bu gruplar şunlardır:

· Süt ve süt ürünleri
· Et, balık ve kümes hayvanları
· Sebze ve meyvelar
· Tahıllar (ekmek ve hububat gibi) Kalori tüketimini arttırmak isteyen insanlar için beşinci bir grup da vardır. Bu grup yağlar, şekerler ve alkolden oluşur.

Karpuz: Tam bir C vitamini deposudur. Ayrıca karotenoid (beta-karotenin de üyesi olduğu, bitki ve hayvanlarda bulunan yeşil ve sarı pigmentler ki hastalıklara karşı etkili oldukları biliniyor.) ve yüksek miktarda lif içeren karpuzun kalorisi de düşüktür.

Papaya: Bizim pek tanımadığımız tropikal bir meyve olan papaya da yüksek miktarda C vitamini, karotenoid, lif ve potasyum içerir.

Lahananın bir çeşidi sayılan Karnabahar daha çok Akdeniz Ege, Marmara bölgesinde yetiştirilmektedir. Lahanada yapraklar sebze olarak kullanıldigi halde, karnabaharda yenilen kisim genç çiçek tomurcuklarıdır. Karnabahar daha lezzetli, besince Fosfor, potasyum ve vitaminler bakımından zengindir.

C vitamininden zengin olan karnabahar özellikle dokular için kolejen üretimini sağlar ve demirin emilimini de artırmaktadır.

K Vitamininden zengindir, kemik oluşumuna katkıda bulunarak kemik erimesini önler. Özellikle menapoz sürecinde olan bayanların diyetlerinde yer vermeleri gereken bir sebzedir.

Mayo Clinic doktorları, geliştirdikleri son diyete uyup günde dört porsiyon sebze, üç porsiyon da meyve yiyen herkesin ideal kilosuna kavuşacağını söylüyor. İdeal kilolarına ulaşmak için çaba harcayan ancak bir türlü başarılı olamayanlar için uzmanlar son geliştirdikleri formülü açıkladı: "Günde en az dört porsiyon sebze, üç porsiyon meyve..." Meyve ve sebzelerin büyük oranda lif ve su içerdiğini vurgulayan Mayo Clinic doktorları ve beslenme uzmanları, kla kahvaltı anlaşının da değiştirilmesi gerektiğini söyledi.

Günün ilk öğününde yağ, yumurta, reçel yerine yine sebze ve meyve öneren uzmanlar, özetle şu mesajı verdi: "Acıktıkça meyve, sebze yiyin, miktarı önemli değil." Brokoli gibi yeni ve farklı sebzelerin denenmesini de tavsiye eden uzmanlar, salatada marulla sınırlı kalınmamasını, ıspanak, hindiba, pazı, tere, lahana gibi sebzelere de yer verilmesini önerdiler.

Sağlıklı beslenmek için 10 temel altın kural vardır. Sağlıklı beslenmek için bilinmesi gereken bilgiler sadeleştirilerek bu altın kurallar belirlenmiştir. Haberin devamında sağlıklı beslenmek için altın kuralları bulabilirsiniz.

1. Tüketilen gıdaların çeşitlilik açısından zengin olması

· Tek taraflı beslenme yemekte alınan hazzı ortadan kaldırdığı gibi ayrıca yemeğe karşı olumsuzluk geliştirir. Dengeli ve sağlıklı beslenmenin önemli koşulu tek taraflı beslenmemekten geçer. Değişik gıdaların damak tadını yaşamanın ayrıca bir haz verdiğinizde bilmemiz gerekir.

· Tabiatın bize sunmuş olduğu taze ve çok çeşitliliği ; meyve, sebze, ekmek, süt ve süt ürünlerinin örneğinde olduğu gibi tüketmeniz sizi daha dinç ve dinamik kılacaktır.