Lokman Hekim

diyabet

Harvard Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, beyaz pirincin tip 2 diyabet riskini artırabileceğini ortaya koydu.

Harvard Üniversitesi'nden bilim adamları, 14-20 yılda yapılan 3 farklı araştırma çerçevesinde beyaz ve esmer pirinç yiyen 157 bin 463 kadın ile 39 bin 765 erkeğin verilerini inceledi. Araştırma sonunda haftada 5 gün beyaz pirinç yiyen kişilerin tip 2 diyabete yakalanma riskinin, ayda bir gün bu pirinci tüketenlerden yüzde 17 fazla olduğu ortaya çıktı.

Haftada 2 gün ya da daha fazla esmer pirinç tüketen kişilerin ise diyabete yakalanma riskinin ayda bir gün beyaz pirinç yiyenlerden yüzde 11 az olduğu sonucuna varıldı. Araştırmacılar, şeker hastalığı riskinin, beyaz pirinç yerine esmer pirinç, esmer buğday ya da arpa gibi işlenmemiş tahıllar tüketerek yüzde 36 azaltılabileceğini vurguladı.

Öğretim üyesi Doç. Dr. Çolak: "Gelecekte de peşimizi bırakmayacağı tahmin edilen şeker hastalığına 'dur' demenin yolu, dengeli beslenmeden geçiyor."

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Hastanesi Endokrinoloji Bilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Ramis Çolak, “Gelecekte de peşimizi bırakmayacağı tahmin edilen diyabet ya da diğer adıyla şeker hastalığına 'dur' demenin yolu, dengeli beslenmeden geçiyor” görüşünü bildirdi.

Çolak, yaptığı açıklamada, tüm dünyada yaygın bir hastalık olarak bilinen diyabetin toplumda yeterince tanınmadığını söyledi.

Hastalığın her geçen gün dünyada ve Türkiye'de yaygınlaştığını vurgulayan Çolak, şu bilgileri verdi:

“Diyabet önemli bir halk sağlığı sorunudur. Uluslararası Diyabet Federasyonu'nun (DF) verilerine göre dünyada 246 milyon diyabetli insan var. Bu insanların yüzde 46'sı 40 ile 50 yaş arasında bulunuyor. Eğer önlem alınmazsa 2025 yılında dünyada 380 milyon insan diyabet hastası olacak. Ülkemizde ise yaklaşık 2.6 milyon kişi diyabet hastası, 2.4 milyon insan da diyabet hastası adayı olmak üzere, Dolayısıyla 5 milyon kişi bu hastalığın pençesindedir.”

Diyabet tedavisinde erken teşhisin çok önemli olduğunu ifade eden Çolak, diyabetlilerin hastalıkları hakkında bilinçlenmeleri ve hastalığı tanımalarının çok önemli olduğunu kaydetti.

Diyabet diyetinde tavsiye edilen yiyeceklerin zamanında ve önerilen miktarda yenilmesinin önemli olduğu bildirildi.

Diyetisyen Ebru Boylu, "Diyabetin tedavisinde diyet tedavisi özellikle tip 2 diabette çok önemlidir. Sadece diyet tedavisi ile hasta uzun süre sağlıklı yaşayabilir." dedi.

Ebru Boylu, diyabet hastalığının; pankreastan salgılanarak kan şekerinin kullanımını düzenleyen insülin hormonunun yetersiz olması ya da insülin salgılansa dahi periferik dokularda insülin kullanımına karşı direnç olması ve insülinin fonksiyon görmemesi sonucu ortaya çıkan bir endokrin ve metabolizma hastalığı olduğunu kaydetti.

Boylu, diyabet diyetinde önerilen yiyeceklerin zamanında ve önerilen miktarda yenilmesinin önemli olduğunu dile getirdi.

SABAH :
1 su bardağı şekersiz diyet süt
2 kibrit kutusu büyüklüğünde (60 gram) az yağlı peynir
3 ince dilim (75 gram) kepekli ekmek
Domates, salatalık, marul, her türlü yeşillik

KUŞLUK :
1 porsiyon meyve *

ÖĞLE :
1 kase çorba
4 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
4 yemek kaşığı kurubaklagil
3 ince dilim kepekli ekmek veya 6 kaşık makarna

İKİNDİ :
1 porsiyon meyve *
1 kibrit kutusu büyüklüğünde (30 gram) peynir
1 ince dilim ekmek

AKŞAM :
3 köfte kadar (100 gram) et, tavuk ya da balık
4 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
1 su bardağı diyet yoğurt
3 ince dilim kepekli ekmek

GECE :
2 porsiyon meyve *

* 1 ufak elma, 1 orta boy portakal, 1/2 greyfurt,
1 büyük boy mandalina, 1/2 muz, 3 adet kayısı,
1 orta boy şeftali, 12 adet kiraz, 15 iri tane üzüm,
1 ince dilim kavun ya da karpuz; 1 porsiyon meyvedir.
Çok fazla olgunlaşmış meyveleri yemeyiniz.
Elma, greyfurt, armut, kiraz, şeftali gibi meyveleri
tercih ediniz.

SABAH :
1 su bardağı şekersiz diyet süt
1 kibrit kutusu büyüklüğünde (30 gram) az yağlı peynir
3 ince dilim (75 gram) kepekli ekmek
Domates, salatalık, marul, her türlü yeşillik

KUŞLUK :
1 porsiyon meyve *

ÖĞLE :
4 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
Yarım su bardağı (100 gram) diyet yoğurt
4 yemek kaşığı kurubaklagil
2 ince dilim kepekli ekmek veya 4 kaşık makarna

İKİNDİ :
1 porsiyon meyve *
1 kibrit kutusu büyüklüğünde (30 gram) peynir
1 ince dilim ekmek

AKŞAM :
1 kase çorba
3 köfte kadar (100 gram) et, tavuk ya da balık
4 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
Yarım su bardağı diyet yoğurt
2 ince dilim kepekli ekmek

GECE :
2 porsiyon meyve *

* 1 ufak elma, 1 orta boy portakal, 1/2 greyfurt,
1 büyük boy mandalina, 1/2 muz, 3 adet kayısı,
1 orta boy şeftali, 12 adet kiraz, 15 iri tane üzüm,
1 ince dilim kavun ya da karpuz; 1 porsiyon meyvedir.
Çok fazla olgunlaşmış meyveleri yemeyiniz.

SABAH :
Şekersiz çay
1 kibrit kutusu büyüklüğünde (30 gram) az yağlı peynir
2 ince dilim (50 gram) kepekli ekmek
Domates, salatalık, marul, her türlü yeşillik

KUŞLUK :
1 porsiyon meyve *

ÖĞLE :
6 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
Yarım su bardağı (100 gram) diyet yoğurt
4 yemek kaşığı kurubaklagil
2 ince dilim kepekli ekmek veya 4 kaşık makarna

İKİNDİ :
1 porsiyon meyve *
1 kibrit kutusu büyüklüğünde (30 gram) peynir
1 ince dilim ekmek

AKŞAM :
3 köfte kadar (100 gram) et, tavuk ya da balık
6 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
Yarım su bardağı diyet yoğurt
2 ince dilim kepekli ekmek veya 4 kaşık pilav

GECE :
1 porsiyon meyve *
1 su bardağı şekersiz diyet süt

* 1 ufak elma, 1 orta boy portakal, 1/2 greyfurt,
1 büyük boy mandalina, 1/2 muz, 3 adet kayısı,
1 orta boy şeftali, 12 adet kiraz, 15 iri tane üzüm,
1 ince dilim kavun ya da karpuz; 1 porsiyon meyvedir.
Çok fazla olgunlaşmış meyveleri yemeyiniz.

SABAH :
Şekersiz çay
1 kibrit kutusu büyüklüğünde (30 gram) az yağlı peynir
2 ince dilim (50 gram) kepekli ekmek
Domates, salatalık, marul, her türlü yeşillik

KUŞLUK :
1 porsiyon meyve *

ÖĞLE :
4 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
1 su bardağı (200 gram) diyet yoğurt
4 yemek kaşığı kurubaklagil
2 ince dilim kepekli ekmek veya 4 kaşık makarna

İKİNDİ :
1 porsiyon meyve *
1 ince dilim ekmek

AKŞAM :
3 köfte kadar (100 gram) et, tavuk ya da balık
4 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
Yarım su bardağı diyet yoğurt
1 ince dilim kepekli ekmek veya 2 kaşık pilav

GECE :
1 porsiyon meyve *

* 1 ufak elma, 1 orta boy portakal, 1/2 greyfurt,
1 büyük boy mandalina, 1/2 muz, 3 adet kayısı,
1 orta boy şeftali, 12 adet kiraz, 15 iri tane üzüm,
1 ince dilim kavun ya da karpuz; 1 porsiyon meyvedir.
Çok fazla olgunlaşmış meyveleri yemeyiniz.
Elma, greyfurt, armut, kiraz, şeftali gibi meyveleri
tercih ediniz.

SABAH :
Şekersiz çay
1 kibrit kutusu büyüklüğünde (30 gram) az yağlı peynir
2 ince dilim (50 gram) kepekli ekmek
Domates, salatalık, marul, her türlü yeşillik

KUŞLUK :
1 porsiyon meyve *

ÖĞLE :
6 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
Yarım su bardağı diyet yoğurt
1 ince dilim kepekli ekmek veya 2 kaşık makarna

İKİNDİ :
1 porsiyon meyve *
1 ince dilim ekmek

AKŞAM :
3 köfte kadar (100 gram) et, tavuk ya da balık
6 yemek kaşığı kadar sebze yemeği
Yağsız salata
Yarım su bardağı diyet yoğurt
1 ince dilim kepekli ekmek veya 2 kaşık pilav

GECE :
1 porsiyon meyve *

* 1 ufak elma, 1 orta boy portakal, 1/2 greyfurt,
1 büyük boy mandalina, 1/2 muz, 3 adet kayısı,
1 orta boy şeftali, 12 adet kiraz, 15 iri tane üzüm,
1 ince dilim kavun ya da karpuz; 1 porsiyon meyvedir.
Çok fazla olgunlaşmış meyveleri yemeyiniz.
Elma, greyfurt, armut, kiraz, şeftali gibi meyveleri
tercih ediniz.

* Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline
dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler
günlük protein, karbonhidrat, yağ ve enerji ihtiyacınızı
karşılayacaktır.

* Bu diyeti uygularken öğün atlamadan, az ve sık yiyerek kan şekerinizin daha kolay kontrol altına alınmasını sağlarsınız. Önerilen menüdeki yiyeceklerin yerlerini az ve sık yemek koşulu ile değiştirebilirsiniz.

* Dikkat edilmesi gereken önemli noktalar:

Diyetinizi yaparken şeker ve şekerli tatlılar, bal, reçel, pekmez, dondurma, çikolata, pasta, kek, meşrubat gibi şekerli gıdalardan kaçınınız.

Yiyeceklerinizin az yağlı ve sıvı yağ ile pişirilmesine özen gösteriniz. Yağda yapıldığı için kızartmaları yemeyiniz.

Tavuk, balık ve hindi gibi beyaz etleri kırmızı ete tercih ediniz. Etlerin görünür yağlarını çıkarınız.

Çok fazla içeren kaymak, krema gibi besinleri mümkün olduğu kadar yemeyiniz.

Kötü kolesterolü düşürüyor, mide ve bağırsakları tedavi ediyor... Bugüne kadar sağlıklı ve zinde bir yaşamın doğru beslenmeden geçtiğini vurgulayan uzmanlar, bu konuda hep lifli gıdaların vazgeçilmezliğinden bahsetti.



Genellikle espri konusu yapılsa da çözünebilen lifli yiyeceklerin başında gelen 'kuru fasulyenin faydalarına' ise Amerikalı diyetisyenlerden destek geldi. İlaç Enstitüsü ve Amerikan Diyetetik Birliği (ADA), her gün yeterli miktarda lifli yiyecek tüketmenin vücudu birçok hastalıktan koruduğunu açıkladı. Uzmanlar, kuru fasulye gibi baklagillerden zengin beslenmenin yararlarını şu altı maddede özetledi:



1. Kalp hastalıklarına karşı korur. Günlük 12-33 gram lif alımının kan basıncını düşürdüğü gözleniyor. Ayrıca, lifli gıdanın kalp krizi ölümlerini yüzde 27 azalttığı biliniyor.



2. Diyabeti kontrol altında tutmaya yardım eder. Kan şekerinde daha yavaş artışa geçmesini sağlar.

3. Mide, ince ve kalın bağırsağı tedavi eder. Lifler kalın bağırsakta mayalanır ve kalsiyum gibi önemli minerallerin emilimine yardımcı olur.



4. Meyve, sebze, arpa, yulaf ve kuru baklagil gibi çözünebilir lifler, kandaki kötü kolesterolü düşürür.

5. Buğday ekmeği, kahverengi pirinç gibi tohumlu, taneli çözünemeyen lifler mide, ince ve kalın bağırsakların çalışmasını güçlendirir.

İlaç Enstitüsü tarafından yapılan en son açıklama ve Amerikan Diyetetik Birliği (ADA) tarafından tanımlanan yazılı görüşe göre, diyet yemeği olan lifler, insanın ince bağırsağında sindirilmeyen ve emilemeyen karbonhidrat bileşenlerini içeriyor. Bunların vücudumuzu birçok hastalığa karşı koruduğu belirtiliyor.

Lifler diyetimizde neden bu kadar önemli? İşte bunun nedenleri:

1. Yeterli lifli gıda alımı kalp hastalıklarına karşı koruyor. Araştırmalar, günlük 12-33 gram lif alımının kan basıncını düşürdüğünü, kandaki kolesterol düzeyini iyileştirdiğini ve kardiyovasküler hastalıklarla ilişkilendirilen iltihabı azatlığını gösteriyor. Ayrıca, yapılan birçok araştırmada, diyete eklenen 10 gr lifli gıdanın kalp krizi ölümlerini yüzde 27 oranında azalttığı bulundu.

2. Çözünebilir lifler, kandaki kötü kolesterolü düşürüyor. Çözünebilir lif içeren yiyecekler arasında elma, arpa, yulaf, fasulye ve diğer kuru baklagiller, meyve ve sebzeler yer alıyor. Diğer çözünebilir lif kaynakları ise psilyum (pire otu), guar gum, pancar lifi, xanthan gum ve pektin.

3. Çözünemeyen lifler mide, ince bağırsaklar ve kalın bağırsakların çalışmasını güçlendiriyor. Buğday ekmeği, kahverengi pirinç gibi tohumlu, taneli yiyeceklerin tümü çözünemeyen lif kaynağıdır. Bazı yiyecekler doğal müshil maddesi içeriyor. Bunlar: kabak, bal, rubarb (Antrakinont türevi glikozid içeren bitki), incir, kuru erik, ahududu, çilek, elma kompostosu.

Kalbi koruyor

BADEM: Her gün, bir çay fincanın yarısını dolduracak miktarda, yani 30 gram badem yemeyi ihmal etmeyin. Omega-3 asitli yağları açısından oldukça zengin bir besin olan badem, kandaki kötü kolesterol (LDL) oranını yüzde 4.4 oranında düşürüyor. Badem böylece damar tıkanıklıklarını önleyerek, dolaşım sisteminin düzenli olarak çalışmasını sağlıyor; kalbi koruyor.

Diyabeti önlüyor

KAHVE: Günde iki fincan kahve, özellikle orta yaşlardan sonra görülen Parkinson ve Tip-2 diyabete karşı vücudu koruyor. Kahvede bulunan kafein maddesi, diyabete yakalanma riskini yüzde 35 azaltıyor. Ayrıca ağrı kesici özelliği de bulunuyor. Ancak kahveyi mutlaka kalsiyum deposu olan sütle için. Böylece kafeinin kemikleri zayıflatmasını engellemiş olursunuz.

Sinirleri rahatlatıyor

TARÇIN: Her yemekten sonra içinde bir miktar tarçın bulunan bir tatlı yemeyi unutmayın. Tatlı yemek istemiyorsanız, küçük bir çay kaşığı dolusu tarçını doğrudan suya ekleyerek içebilirsiniz. Tarçın kan şekerini düzenliyor, ayrıca sinir sistemini rahatlatıyor. Öte yandan köri baharatının içinde bulunan Tumerik adlı maddenin eklem iltihabını ve romatizmayı önlediğini unutmayın.

Diyetisyen İpek Ağaca, Şeker Bayramı'nda ziyaretçilerinize sağlıklı ikramlar sunmanızı tavsiye etti: Onlara tatlı yerine meyve, kola yerine limonata ikram ederek; misafirlerinizin sağlıklarını koruyun!..



Memorial Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü'nden Diyetisyen İpek Ağaca, Şeker Bayramı'nda sağlıklı beslenmenin yollarını anlattı. Şeker Bayramı'nda ikram edilen baklava gibi şerbetli tatlıların, şekerlerin, pastaların, çikolataların, hamur işlerinin, şekerli ve asitli içeceklerin hem kilo alımına yol açtığını, hem de kan şekerinde dalgalanmalar yarattığını belirten Ağaca ekledi: