Lokman Hekim

Akdeniz ve Asya ülkelerinin en eski meyvelerinden biri olan ayva gülgiller familyasından gelir. Anavatanı Kuzey İran, Kafkasya ve Anadolu olan ayva, sarı renkte, tüylü, mayhoş, dokusu sertçe ve ufak çekirdekli bir meyvedir. Mayıs ile Haziran aylarında çiçek açar, meyvesi Eylül ve Ekim aylarında toplanır.

10 ile 1000m arasındaki yüksekliklerde hemen her bölgede yetiştirilebilir. Kumlu-tınlı sıcak ve geçirgen topraklarda yetişir. Üretimi, tohumla, kök sürgünleri ve çelikleme yapılır. Ayva yetiştiriciliğinin Anadolu'dan Yunanistan ve İtalya'ya geçtiği, Milattan önce 650 yılında Yunanistan'da yetiştirildiği ve oradan diğer Avrupa ülkelerine yayıldığı tarihi araştırmalardan anlaşılmaktadır. Ayvaya bu gün Avustralya hariç tüm dünya ülkelerinde rastlanabilmektedir.

Protein, karbonhidrat, kalsiyum, demir, fosfor, potasyum, sodyum ve C vitamini içerdiğinden vücut için birçok faydası bulunur. Pektin ve tanen gibi maddeler ihtiva eder. İçerdiği yüksek pektinden dolayı ayvadan reçel, pelte ve şekerleme yapılır. Yüksek tansiyonu olan ve kabızlık çeken kişiler tarafından tüketilmesi önerilmez. Düşük kalorili meyveler sınıfındadır (100 gramı 33 kalori).

Eski Yunanlılarca hamurla kaplanıp içine bal doldurularak tüketildiği bilinen ayva, doğu uygarlıklarında ise tuzlanarak, özellikle dolma içlerinde kullanılır. Av etlerinin yanında garnitür olarak da tercih edilebilir.

Dünyada ayva üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Yıllık üretim (2000 yılı) 100 bin tondur. İkinci Çin 85 bin ton, üçünçü sırada İran 36 bin ton, dördüncü sırada Fas 30 bin tondur. Ayva yaprakları boya ve kozmetik sanayiinde, tıpta da ilaç yapımında kullanılmaktadır. Meyvesi reçel, jel, marmelat ve meyve suyu olarak değerlendirilir. Çekirdekleri, parfüm ve ilaç sektöründe kullanılır.

Etki ve Kullanım:

Öksürüğü keser, ateş düşürür.

Mide ve bağırsakları kuvvetlendirici özelliktedir ve incebağırsak iltihabını giderir.

Kanı temizler.

Karaciğer tembelliğini giderir .

Safra akışını sağlar.

Çarpıntıyı dindirir.

Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser.

Bronşit ve öksürükte faydalıdır.

İshali durdurur.

Ateş düşürücüdür.

Strese karşı etkilidir.

Kurutulmuş ayvanın suda bekletilmesiyle elde edilen sıvıyla yapılan gargara, boğaz iltihabını giderici özelliğe sahiptir.

Tüylü yüzeyinin halk arasında “kan dindirici” olarak uzun yıllar kullanıldığı biliniyor

Tohumlarının suda kaynatılmasıyla elde edilen merhem derinin yumuşacık olmasını sağlar.